चाल (भौतिकी) चा उगम बघा

{{हा लेख|वस्तूची गती दर्शवणारी [[भौतिकशास्त्र|भौतिकशास्त्रीय]] संकल्पना|चाल}}
{{गल्लत|वेग|गती}}
[[भौतिकशास्त्र|भौतिकशास्त्रानुसार]] '''चाल'''<ref name="भौतिकशास्त्रकोश">{{स्रोत पुस्तक | शीर्षक = भौतिकशास्त्र परिभाषा कोश | संपादक = | प्रकाशक = भाषा संचालनालय, महाराष्ट्र शासन | वर्ष = इ.स. १९८८ | पृष्ठ = ९७२ | भाषा = मराठी }}</ref> (मराठी नामभेद: '''द्रुतता'''<ref name="भौतिकशास्त्रकोश"/>; [[इंग्लिश भाषा|इंग्लिश]]: ''Speed'', ''स्पीड'') म्हणजे एखाद्या वस्तूच्या स्थानांतराचा दर होय. [[वेग]] या भौतिक राशीपेक्षा ''चाल'' वेगळी ठरते - कारण चालीतून एखाद्या वस्तूच्या स्थानांतराची केवळ शीघ्रताच व्यक्त होते, तर वेगातून वस्तूच्या स्थानांतराची शीघ्रता व तिची दिशा या दोन्ही बाबी स्पष्ट होतात. त्यामुळे चाल ही [[राशी (भौतिकशास्त्र)|राशी]] ''अदिश'' ठरते, तर वेग ''[[सदिश]]'' ठरतो.

उदा.: "५ मीटर प्रतिसेकंद" हे मापन [[अदिश]] ठरते; कारण ते फक्त वस्तूची चाल दर्शवते. मात्र "[[पूर्व दिशा|पूर्वेकडे]] ५ मीटर प्रतिसेकंद" असे मापन सदिश ठरते. 

== व्याख्या ==
एखाद्या वस्तूची चाल ''v'', म्हणजेच '''v''' या वेगाचे "''परिमाण''", ही त्या वस्तूच्या '''r''' स्थितीचे [[काळ|काळावरील]] [[विकलज]] होय :
:<math>v = \left|\mathbf v\right| = \left|\dot {\mathbf r}\right| = \left|\frac{d\mathbf r}{dt}\right|.</math>

म्हणजे एखाद्या वस्तूने ''t'' एवढ्या काळात ''s'' एवढे अंतर कापले असल्यास, त्या वस्तूची चाल ''s'' या स्थानांतराच्या काळावरील [[विकलज|विकलजाएवढी]] असते :
:<math>v = \frac{ds}{dt}.</math>

== संदर्भ व नोंदी ==
{{संदर्भयादी}}

{{कॉमन्स वर्ग|Speed|चाल}}
{{विस्तार}}

{{शुद्धगतिकी}}

[[वर्ग:अभिजात यामिकी]]
[[वर्ग:भौतिकशास्त्रामधील मूलभूत संकल्पना]]